Annemie Neyts, het laatste oordeel – in De Standaard 10/06/2011

‘Mijn eerste Colette las ik op mijn veertiende. Dat is vroeg, ja. Ik had mazelen en mijn ouders legden me in de bibliotheek van mijn vader, zodat ik mijn broer niet zou besmetten. IJdele hoop, maar ik heb er wel interessante ontdekkingen gedaan. Zoals haar L’ingénue libertine, over een jonge vrouw die op zoek gaat naar het genot en experimenteert met seksualiteit, omdat haar huwelijk tegenvalt. Uiteindelijk vindt ze het toch bij haar man, dat moest waarschijnlijk zo voor de goede zeden, maar ondertussen heeft ze wel de toer gedaan.’

‘Colette was een vrijgevochten vrouw; ze is drie keer getrouwd en heeft de nodige verhoudingen gehad met mannen en vrouwen. Tegelijkertijd werkte ze als journaliste, danseres, mimespeelster en zangeres. Ze had zelfs haar eigen cosmeticalijn. Mijn moeder bewonderde haar enorm, precies omdat ze zo’n vrijgevochten vrouw was. Ook mij heeft ze gesterkt in mijn geloof dat vrouwen alles kunnen.’

Bridget Jones

‘Als je Colette gelezen hebt, kun je alle how to-boeken over mannen en vrouwen weggooien. Het is dat ze zo oneindig veel beter schrijft, anders zou je kunnen zeggen dat haar Claudine-reeks een soort Bridget Jonesavant la lettre is. Jammer dat ze vergeten is, want wat ze schrijft over vrouw zijn, vrouwen en liefde, vrouwen en mannen, vrouwen en vrouwen, vrouwen en werk is ongelofelijk scherpzinnig en nog altijd boeiend. Haar psychologisch inzicht is opmerkelijk.’

‘Maar er is zoveel meer. In een van haar romans evoceert ze de musicalscene uit die tijd, en het wedervaren van de danseresjes die letterlijk en figuurlijk opgevreeën worden door gezette heren en zwanger raken. Ze romantiseert het leven van courtisanes en artiesten niet; ze beschrijft ook de slecht uitgevoerde abortussen en de vuiligheid. Dat vind ik zo mooi aan haar, dat ze ook de achterzijde toonde van dingen die op het eerste gezicht frivool zijn.’

Vergane glorie

‘Als ik dan toch één boek van haar moet uitkiezen, neem dan maar Chéri en La fin de Chéri. Het is de geschiedenis van een oudere courtisane en haar veel jongere minnaar, Chéri. Ze hebben een erg bevredigende relatie met elkaar, tot iedereen, zijzelf incluis, vindt dat het tijd is dat hij trouwt. Chéri is perfect gelukkig met zijn maîtresse en voelt weinig voor een huwelijk met een jonge maagd, maar hij heeft weinig keuze.’

‘Zijn maîtresse besluit na het huwelijk van Chéri te kappen met een leven van verleiding en laat zich een beetje gaan. Ze komt aan, ruilt haar hoge hakken in voor wat de Engelsen sensible shoes noemen en begint boswandelingen te maken. Chéri kwijnt weg en probeert haar terug te winnen. Maar zij weigert hem nog te ontmoeten, omdat ze niet wil dat hij haar ziet zoals ze intussen geworden is. Niet uit schaamte, maar omdat ze hem wil behoeden voor het instorten van zijn ideaalbeeld. Uiteindelijk zwicht ze toch, ze spreken af laat op de avond, in het halfdonker. Hij komt binnen en herkent haar nauwelijks, enkel door haar paarlen collier weet hij dat zij het is. Nog diezelfde nacht pleegt hij zelfmoord, en dat is La fin de Chéri.’

‘Ik heb de Chéri’s vrij laat gelezen, na The Alexandria quartet van Lawrence Durrell. Misschien is die scène met het halssnoer me daarom zo bijgebleven. Daar heb je iets vergelijkbaars: een vrouw die zich sluiert om niet meer gezien te worden door de mannen die haar ooit hebben liefgehad. Dat die vrouwen zo ver gaan om de herinnering, de illusie van hun minnaars te beschermen, vind ik indrukwekkend. Dat zou ik zelf nooit doen, al begrijp ik dat dubbele gevoel ten opzichte van je eigen beeltenis wel. Ik heb mezelf bijvoorbeeld nooit graag op tv gezien. Pas als ik mezelf een paar jaar later per toeval terugzie, denk ik: dat was toch niet zo mis. Maar ik hou niet bepaald veel van mijn beeltenis, nu niet en vroeger niet.’

DE AUTEUR: was de schandaalkus van Britney en Madonna meer dan 100 jaar voor door in 1907 op het podium van de Moulin Rouge haar toenmalige geliefde Mathilde de Morny te kussen.

HET BOEK: jongeman pleegt zelfmoord omdat hij het verval van zijn veel oudere maîtresse niet kan aanzien.

VERSCHENEN IN: 1920 & 1926.

COLETTE

Chéri & Het einde van Chéri.

Bruna (Zwart Beertje), 158 blz. & 188 blz., 10 €.

Thomas Mann, James Joyce en Marcel Proust hebben hun plaats in de literaire hemel al veroverd. Elke week vraagt DSL aan een overtuigde lezer wie een plek naast hen verdient. Minister van Staat en Europees Parlementslid Annemie Neyts is naast politica een groot liefhebber van literaire gourmandises.

Door: Gaea Schoeters, vrijdag 10/06/2011, De Standaard